నల్లేరు ఈ మొక్క ఎక్కువగా వర్షాభావ ప్రాంతాలలో కంచెల వెంబడి తాడి, మర్రి మొదలగు చెట్లపైన పెరిగే బహువార్షికపు పొద. సుమారు 10-12 మీటర్ల వరకు పెరుగుతుంది. కాండం నలుపలకలగా ఉండి, రసంతో కూడి ఉంటుంది. కణుపుల వద్ద నొక్కులు కలిగి ఉంటుంది. చిన్న చిన్న పత్రాలు అండాకారంగా ఉంటాయి. పత్రానికి ఎదురుగా ఒక చిన్న …
గలిజేరు గలిజేరు మొక్కను కొన్ని ప్రాంతాలలో అంబటిమాడు అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది 50 సెంటీ మీటర్ల పొడవు పెరిగే, నేలబారున విస్తరించే ఏకవార్షిక మొక్క. ఈ మొక్కకు తెల్లని దుంపవంటి తల్లివేరు వుంటుంది. శాఖలు తెలుపురంగులో వుంటాయి. మొక్క దేహమంతటా నూగుతో కప్పబడి వుంటుంది. పత్రాలు కణుపుకు రెండు చొప్పున ఏర్పడతాయి. పత్రాలు అండాకారంలోగానీ, …
ఉత్తరేణి ఉత్తరేణి సుమారు 1-1.5 మీటర్ల ఎత్తు వరకు పెరిగే బహువార్షిక మొక్క. ఈ మొక్క అంతా సన్నని నూగు ఉంటుంది. పత్రాలు కణుపుకు రెండు చొప్పున ఏర్పడతాయి. ఆకులు అండాకారంలోగానీ, కొంచెం దీర్ఘ వృత్తాకారంలో గానీ వుంటాయి. పత్ర వృతం చాల చిన్నదిగా ప్రధాన కాండానికి అంటుకొని ఉంటుంది. పుష్పాలు చిన్నవిగా లేత ఆకు …
విషముష్ఠి విషముష్టి చెట్టును కొన్ని ప్రాంతాలలో ముషిణి, ముషిడి ముష్ఠి అని కూడా అంటారు. ఈ చెట్టు సుమారు 10-15 మీటర్ల వరకు పెరిగే వృక్షం. పత్రాలు అండాకారంలో ఉండి ప్రతి కణుపుకు రెండు ఉంటాయి. పత్రాలు ముదురు ఆకుపచ్చ రంగు కలిగి దళసరిగా ఉంటాయి. పుష్పాలు లేత ఆకుపచ్చగా ఉండి శాఖల చివర గుత్తులుగా …
నానబాలు దీనిని హిందీలో ‘ధూది’ అని కూడా అంటారు. ఇంచుమించు 60 సెంటీమీటర్ల వరకు నేలపై పాకుతూ పెరిగే మొక్క. గిచ్చితే పాలు వస్తాయి. పత్రాలు కణుపుకు రెండు చొప్పున ఏర్పడతాయి. మొక్క అంతటా నూగుతో కప్పబడి ఉంటుంది. పత్రాలు 2 సెంటీ మీటర్ల పొడవుండి దాదాపు దీర్ఘ అండాకారంలో ఉంటాయి. పుష్పాలు గుత్తులుగా ఏర్పడతాయి. …
వాకుడు (నేల ములక) వాకుడు ఇసుక నేలలలోనూ, బీడు భూములలోనూ, గ్రామాలలో కంచెల వెంబడీ కలుపు మొక్కగా పెరుగుతుంది. ఈ మొక్క అన్ని భాగాలనూ ఆయుర్వేద వైద్యంలో, మందుల తయారీలో వుపయోగిస్తారు. వాకుడు మొక్కలో వున్న రసాయనాలు చాలా శక్తివంతమైనవి. అందువలన ఈ మొక్కను వ్యవసాయంలో, సస్యరక్షణలో, పురుగుల నియంత్రణ కోసం రైతులు వుపయోగించుకోవచ్చు. వాకుడు …
వేప రైతులు వేప గింజలను మే-జూన్‌ నెలలలో సేకరించుకొని గోనె సంచులలో నిల్వ చేసుకోవాలి. ఈ విధంగా నిల్వ చేసిన వేప గింజలను సుమారు ఒక సంవత్సరం వరకు వుపయోగించుకోవచ్చు. నీడలో ఎండిన వేప పండ్ల పొడిని వుపయోగిస్తే 7-10 కిలోల వేపపండ్ల పొడి అవసరమవుతుంది. వేప ద్రావణాన్ని తయారు చేసిన వెంటనే పంటపై పిచికారీ …
వామింట వామింటను కొన్ని ప్రాంతాలలో కుక్కవామింట అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది సుమారు ఒక మీటరు ఎత్తు వరకు పెరిగే ఏకవార్షికపు మొక్క. పత్రాలు సంయుక్తం. 3-7 వరకు పత్రాలు దాదాపు అండాకృతిలో ఉంటాయి. మొక్క అంతటా సన్నని నూగు ఉంటుంది. మొక్క ఘాటైన వాసనతో వుంటుంది. పుష్పాలు తెలుపు రంగులో గానీ, లేత పసుపు …
వావిలాకు వావిలి ఆకులు వైద్య పరంగా ఉపయోగపడుతున్న విషయం అందరికీ తెలిసిందే. వావిలాకు కషాయం కీటక నాశనిగా ఇటీవల కాలంలో రైతులు వాడుతున్నారు. వావిలాకులలో ఉన్న ”కాస్టిసిన్‌” అనే రసాయనం క్రిమి సంహారకంగా పనిచేస్తుంది. వావిలాకులలో ”కాస్టిసిన్‌’తో పాటు ఇతర ముఖ్యమైన రసాయనాలు (క్రైసోఫినాల్‌, ఐసోఓరియంటిన్‌ మొ||) కూడా వున్నాయి. సంస్కృతంలో వావిలిని ”నిర్గుండి” అంటారు. …