విషముష్ఠి విషముష్టి చెట్టును కొన్ని ప్రాంతాలలో ముషిణి, ముషిడి ముష్ఠి అని కూడా అంటారు. ఈ చెట్టు సుమారు 10-15 మీటర్ల వరకు పెరిగే వృక్షం. పత్రాలు అండాకారంలో ఉండి ప్రతి కణుపుకు రెండు ఉంటాయి. పత్రాలు ముదురు ఆకుపచ్చ రంగు కలిగి దళసరిగా ఉంటాయి. పుష్పాలు లేత ఆకుపచ్చగా ఉండి శాఖల చివర గుత్తులుగా …
నానబాలు దీనిని హిందీలో ‘ధూది’ అని కూడా అంటారు. ఇంచుమించు 60 సెంటీమీటర్ల వరకు నేలపై పాకుతూ పెరిగే మొక్క. గిచ్చితే పాలు వస్తాయి. పత్రాలు కణుపుకు రెండు చొప్పున ఏర్పడతాయి. మొక్క అంతటా నూగుతో కప్పబడి ఉంటుంది. పత్రాలు 2 సెంటీ మీటర్ల పొడవుండి దాదాపు దీర్ఘ అండాకారంలో ఉంటాయి. పుష్పాలు గుత్తులుగా ఏర్పడతాయి. …
వాకుడు (నేల ములక) వాకుడు ఇసుక నేలలలోనూ, బీడు భూములలోనూ, గ్రామాలలో కంచెల వెంబడీ కలుపు మొక్కగా పెరుగుతుంది. ఈ మొక్క అన్ని భాగాలనూ ఆయుర్వేద వైద్యంలో, మందుల తయారీలో వుపయోగిస్తారు. వాకుడు మొక్కలో వున్న రసాయనాలు చాలా శక్తివంతమైనవి. అందువలన ఈ మొక్కను వ్యవసాయంలో, సస్యరక్షణలో, పురుగుల నియంత్రణ కోసం రైతులు వుపయోగించుకోవచ్చు. వాకుడు …
వేప రైతులు వేప గింజలను మే-జూన్‌ నెలలలో సేకరించుకొని గోనె సంచులలో నిల్వ చేసుకోవాలి. ఈ విధంగా నిల్వ చేసిన వేప గింజలను సుమారు ఒక సంవత్సరం వరకు వుపయోగించుకోవచ్చు. నీడలో ఎండిన వేప పండ్ల పొడిని వుపయోగిస్తే 7-10 కిలోల వేపపండ్ల పొడి అవసరమవుతుంది. వేప ద్రావణాన్ని తయారు చేసిన వెంటనే పంటపై పిచికారీ …
వామింట వామింటను కొన్ని ప్రాంతాలలో కుక్కవామింట అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది సుమారు ఒక మీటరు ఎత్తు వరకు పెరిగే ఏకవార్షికపు మొక్క. పత్రాలు సంయుక్తం. 3-7 వరకు పత్రాలు దాదాపు అండాకృతిలో ఉంటాయి. మొక్క అంతటా సన్నని నూగు ఉంటుంది. మొక్క ఘాటైన వాసనతో వుంటుంది. పుష్పాలు తెలుపు రంగులో గానీ, లేత పసుపు …
వావిలాకు వావిలి ఆకులు వైద్య పరంగా ఉపయోగపడుతున్న విషయం అందరికీ తెలిసిందే. వావిలాకు కషాయం కీటక నాశనిగా ఇటీవల కాలంలో రైతులు వాడుతున్నారు. వావిలాకులలో ఉన్న ”కాస్టిసిన్‌” అనే రసాయనం క్రిమి సంహారకంగా పనిచేస్తుంది. వావిలాకులలో ”కాస్టిసిన్‌’తో పాటు ఇతర ముఖ్యమైన రసాయనాలు (క్రైసోఫినాల్‌, ఐసోఓరియంటిన్‌ మొ||) కూడా వున్నాయి. సంస్కృతంలో వావిలిని ”నిర్గుండి” అంటారు. …
తంగేడు ఈ మొక్కలో హెక్సైల్‌ థాలేట్‌, టానిన్స్‌, ఫ్లేవనాయిడ్స్‌, ఏంటి ఆక్సిడెంట్స్‌, ఆంత్రాక్వినాన్స్‌ వంటి అనేక రసాయన పదార్థాలు వుంటాయి. తంగేడు ఆకులను/ కొమ్మలను పొలాలలో పచ్చి ఆకు ఎరువుగా ఆదివాసీ ప్రాంత రైతులు వినియోగిస్తున్న విషయం ప్రత్యక్షంగా ఈ రచయిత చూశారు. రైతులు పంట పొలాలలో పచ్చిరొట్ట పంటలైన అవిశ, పిల్లి పెసర, జనుము …
ఉమ్మెత్త ఉమ్మెత్త మొక్క ఆకుల కషాయాన్ని వుపయోగించి పంటలపై వచ్చే పురుగులను (రసంపీల్చే పురుగులు మరియు కాయతొలిచే పురుగులు) సమర్థవంతంగా నివారించవచ్చు. ఉమ్మెత్త ఆకుల కషాయానికి స్పర్శ చర్య, ఉదర చర్య వుంటాయి. అందువల్ల ఈ కషాయం ఒక శక్తి వంతమైన కీటక నాశనిగా పనిచేసి పురుగులను అదుపులో ఉంచుతుంది. ఉమ్మెత్త ఆకులను వివిధ ఆకుల …